De geschiedenis van de Bollenstreek
De Bollenstreek is een streek in het westen van Nederland, die bekend staat om zijn kleurrijke bloembollenvelden. Maar hoe is deze streek ontstaan en wat heeft de bloembollenteelt betekend voor de geschiedenis en cultuur van de Bollenstreek? In dit artikel gaan we terug in de tijd en ontdekken we hoe de Bollenstreek zich heeft ontwikkeld tot een uniek en veelzijdig gebied.
Van duinen en strandwallen tot bollenvelden
De Bollenstreek ligt in een gebied dat al duizenden jaren geleden bewoond werd door mensen. De streek wordt begrensd door de Noordzee, de Oude Rijn, het Haarlemmermeer en de Kagerplassen. Het landschap bestaat uit verschillende grondsoorten, die zijn ontstaan door de invloed van de zee, de rivieren en de wind. Zo zijn er de jonge duinen en de oude duinen, die ook wel strandwallen worden genoemd. Deze duinruggen lopen in noord-zuidrichting en zijn ontstaan door de afzetting van zand door de zee. Tussen de duinruggen liggen de strandvlakten, die lager en vochtiger zijn en waar veen is gevormd. Ten oosten van de duinen gaat het landschap over in het veenweidegebied, dat bestaat uit laaggelegen graslanden. Aan de zuidkant van de streek, langs de Rijn, is klei afgezet, die vruchtbaar is voor de landbouw.
De eerste bewoners van de streek vestigden zich op de strandwallen, waar het droog en veilig was. Ze leefden van de jacht, de visserij en de landbouw. Ze bouwden versterkte huizen en kastelen, zoals 't Huys Dever in Lisse, de ringburcht Teylingen in Sassenheim en kasteel Oud-Poelgeest in Oegstgeest. Ze teelden graan, vlas, hop en andere gewassen op de zandgronden. Ze staken turf in de veengebieden en brandden kalk uit de schelpen van het strand. Ze specialiseerden zich ook in de teelt van fijne groenten, fruit en kruiden, die ze verkochten aan de steden.
De bloembollenteelt kwam pas in de tweede helft van de negentiende eeuw op gang in de Bollenstreek. De bloembollen waren oorspronkelijk afkomstig uit Turkije en werden in de zestiende eeuw naar Nederland gebracht. In de zeventiende eeuw ontstond er een ware tulpengekte, waarbij de prijzen van de bollen enorm stegen en daalden. De bollenteelt concentreerde zich toen vooral rond Haarlem, waar de zandgronden geschikt waren voor de bollen. In de negentiende eeuw breidde de bollenteelt zich uit naar andere gebieden, waaronder de Bollenstreek. De bollentelers kochten of pachtten stukken grond van de boeren, die hun akkers en weilanden afstonden voor de bollenteelt. De bollenteelt bleek zeer winstgevend te zijn, vooral door de export naar het buitenland. De bollentelers bouwden grote bollenschuren en bloembollenvilla’s, die nog steeds het aanzicht van de streek bepalen. De bollenvelden werden ook een toeristische attractie, die veel bezoekers trokken uit binnen- en buitenland. De bollenteelt had dus een grote invloed op het landschap, de economie en de cultuur van de Bollenstreek.
Van boeren en bollen tot kunst en cultuur
De Bollenstreek is niet alleen een streek van bloemen, maar ook van mensen. De streek heeft een rijke en gevarieerde geschiedenis en cultuur, die wordt weerspiegeld in de monumenten, de musea, de evenementen en de tradities van de streek. Zo zijn er de vele historische gebouwen, zoals de kerken, de kastelen, de molens, de bollenschuren en de buitenplaatsen, die getuigen van het verleden van de streek. Er zijn ook de musea, die de geschiedenis en de cultuur van de streek laten zien, zoals het Museum De Zwarte Tulp in Lisse, het Museum Noordwijk in Noordwijk, het Streekmuseum Veldzicht in Noordwijk, het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden en het Frans Hals Museum in Haarlem. Er zijn ook de evenementen, die de streek in het voorjaar tot leven brengen, zoals de Keukenhof, het grootste bloemenpark ter wereld, het Bloemencorso, de kleurrijke optocht van praalwagens, en de Bloemendagen, de versiering van de dorpen met mozaïeken van bloemen. Er zijn ook de tradities, die de identiteit en de saamhorigheid van de streek versterken, zoals de carnaval, de kermis, de feestweek, de palmpaasoptocht, de gondelvaart en de sinterklaasintocht.
De Bollenstreek is ook een streek van kunst en cultuur. De streek heeft veel kunstenaars en schrijvers voortgebracht of geïnspireerd, die de schoonheid en de sfeer van de streek hebben vastgelegd in hun werken. Zo zijn er de schilders, die de bollenvelden, de duinen, de zee en de dorpen hebben geschilderd, zoals Anton L. Koster, Leo Klein-Diepold, Willem Jansen, Jan Hillebrand Wijsmuller en Jan Wolkers. Er zijn ook de schrijvers, die de verhalen en de geschiedenis van de streek hebben beschreven, zoals Godfried Bomans, Maarten 't Hart, Renate Dorrestein, Jan Siebelink en Harry Mulisch. Er zijn ook de dichters, die de emoties en de gedachten van de streek hebben verwoord, zoals Albert Verwey, Henriëtte Roland Holst, Martinus Nijhoff, Gerrit Achterberg en Leo Vroman. Er zijn ook de muzikanten, die de klanken en de ritmes van de streek hebben laten horen, zoals Joop Stokkermans, Herman van Veen, Boudewijn de Groot, Lenny Kuhr en Jan Smit.
De Bollenstreek is een streek met een lange en rijke geschiedenis en cultuur, die wordt gekenmerkt door de bloembollenteelt. De streek is een bron van inspiratie en een bestemming voor velen, die de streek willen zien, beleven en bewonderen. De streek is een uniek en veelzijdig gebied, dat het ontdekken waard is.